کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان محله فاطمیه، یکی از مجموعههایی است که روزهای کودکی خیلی از بچههای محله در آن سپری شده است. بخشهای مختلف این ساختمان که چهلوچهار سال از عمرش میگذرد، شرایط را برای رشد فرهنگی کودکان و نوجوانان در حوزههای فرهنگی، ادبی، هنری و علمی فراهم و اوقات فراغت آنان را معنادار کرده است.
این مجموعه در مهارت ارتباطگیری دانشآموزان نیز نقش مؤثری دارد و اعتمادبهنفس آنها را افزایش میدهد. فرارسیدن روز ادبیات کودکان و نوجوانان، بهانهای شد تا پا به ساختمان مرکز شماره ۳ کانون پرورش فکری بگذاریم که حس خوب و دلچسبی در آن موج میزند و بخش زیادی از آن بهدلیل ارتباط خوب مربیان با مخاطبانشان است.
بهدلیل فصل تابستان، مجموعه شلوغتر از دیگر ایام سال است. کارگاههای نقاشی، سفالگری، انیمیشن، نمایش خلاق و... مخاطبان بسیاری دارد. علاوهبراین، کلاسهای داستاننویسی و نویسندگی هم برقرار است.
سمیه سَرگِزی، مدیر کانون، ما را در بازدید از بخشها همراهی میکند و در تعریف کلی این مجموعهها میگوید: کانون پرورشی فکری کودکان و نوجوانان سال۱۳۴۴ بهمنظور استفاده بچههای مناطق کمبرخوردار که از فعالیتها و کتابهای گروه سنی مربوطبه خودشان محروم بودند، پایهگذاری شد.
فعالیت شعب کانون در کل کشور یکسان است و در چهار بخش فرهنگی، هنری، ادبی و علمی متمرکز شده است. ما اینجا سعی میکنیم بستری برای رشد خلاقیتها فراهم کنیم و به عبارت بهتر، نسلی خلاق تربیت کنیم.
او ادامه میدهد: یکی از فعالیتهای عمده ما، اجرای برنامههای ادبی و برگزاری کارگاههای تخصصی نویسندگی ویژه کودک و نوجوان است. مربیانی که در این حیطه مشغول آموزش هستند، درزمینه کودک و نوجوان اثر تألیفی و تحقیقاتی دارند و زبده و کارکشتهاند. این موضوع را هم باید اضافه کنم که کانون پرورش فکری برای سالهای کودکی تا نوجوانی فرد، آموزش درنظر گرفته است و همین استمرار و تداوم به رشد و شکوفایی کودکان و نوجوانان کمک میکند.
سرگزی میگوید: کانون شماره ۳، ۴۸۶ عضو دارد که حدود ۱۵۰ تا ۱۶۰ نفر عضو ثابت آن هستند.
این روزها امکانات برای مطالعه در شهرها زیاد شده و رو به رشد است، اما کودکان روستایی معمولا کمتر به کتابهای خوب دسترسی دارند.
درگزی دراینباره میگوید: کانون این فرصت را فراهم کرده است که علاوهبر افراد محلی، نوجوانان ساکن روستاها و مناطق دورافتاده هم از کتاب بینصیب نمانند. کتابها براساس گروه سنی آنها انتخاب میشود؛ در پاکت با تمبرهای مخصوص گذاشته و رایگان برایشان فرستاده میشود.
فعالیتهای کانون تا پارک، بوستان و میادین شهر هم گسترش یافته است. ما کتابخانههای سیار بسیاری داریم؛ کتابها در ماشینی قفسهبندیشده قرار میگیرد و بهصورت سیار در مکانهای عمومی میچرخد. پخش فیلم و قصهخوانی هم از دیگر برنامههای ماست.
همه کسانی که با حوزه کودک سروکار دارند، افرادی هستند که کودک درونشان فعال است. بهاره قانعنیا، مربی ادبی کانون، یکی از این افراد است که به جمع ما میپیوندد و میگوید: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان قدیمیترین نهاد در حوزه آموزشهای ادبی کودکان و نوجوانان است و شعرا و نویسندگان را به نسل جدید معرفی میکند. او با لبخند ادامه میدهد: البته خیلی از شعرا و داستاننویسان مشهد از کانون پرورش فکری ما بودهاند و این افتخار ماست.
قانعنیا توضیح میدهد: کودکان و نوجوانان براساس گروه سنی در سطوح مختلف مقدماتی تا پیشرفته ثبتنام میشوند و کارگاههای نویسندگی تا هجدهسالگی برای آنها برگزار میشود؛ پس از آن هم با شرکت در کارگاههای ادبی و نقد داستان بهصورت حرفهای به کار خود ادامه میدهند.
خمیرمایه اصلی ادبیات، آثار کهن و مرور این آثار است و بچهها در این مجموعه بر همین مبنا آموزش میبینند تا با بازآفرینی و بازنویسی آثار کهن، اثری فاخر و جدید خلق کنند. قانعنیا به افتخارآفرینی بچههای کانون در مسابقات شهری، استانی و همچنین در بخشهای کشوری و بینالمللی اشاره میکند.
او میگوید: سالی یکبار آثار ادبی و داستان بچهها در کتابهای «آفتاب و مهتاب» چاپ میشود؛ «آفتاب» مربوطبه مشهد مقدس و «مهتاب» مربوط به مراکز استانهای خراسان است. کانون پرورش فکری، نقش مهمی در چاپ کتاب کودک و نوجوان دارد؛ بهاینصورت که محتوای این کتابها در شورای کودک و نوجوان مطرح میشود و بعد از تأیید به مراحل بعدی میرسد.
زهرا اسکیل، مسئول کتابخانه و از قدیمیهای کانون است و فعالیتهای این مجموعه را گسترده و در حیطههای هنری، پرورشی، علمی، پژوهشی و... معرفی میکند. او معتقد است کانون در دوره نوجوانی که برای دانشآموز دورهای بحرانی و حساس به حساب میآید، راهنمای بزرگی است و آنها میتوانند با راهنمایی متولیان مجموعه و مطابق علاقهای که دارند، مسیر بهتری را برای آیندهشان انتخاب کنند.
طاهره امیرزاده مادر دو نوجوان یازده و سیزدهساله است. تقریبا ششسال است با این مرکز آشنا شده و فرزندانش را از محله وحید به کانون میآورد و اعتقاد دارد تأثیر این کلاسها بر کودکان و نوجوانان خیلی زیاد است.
او میگوید: مدارس بهدلیل شلوغبودن و فرصت کوتاهی که برای آموزش دارند، بیشتر کارهایی را که در حیطه فعالیتهای پرورشی است، نمیتوانند کامل انجام دهند. کانون مرکز اصلی این فعالیتهاست و بچهها در این فضا مهارت ارتباطگیری را یاد میگیرند و اعتمادبهنفس پیدا میکنند.
طاهرهخانم میگوید: به نظر من، همان اندازه که برنامههای آموزشی برای بچهها مهم است و در آینده آنها نقش دارد، فعالیتهای پرورشی هم اهمیت دارد. درحالیکه تابهحال کمتر درباره تأثیر کانونهای پرورش فکری حرف زده شده است و باید بیشتر اطلاعرسانی شود.
ویانا امیری هشتساله عاشق نوشتن است و دوست دارد در آینده نویسندهای موفق شود. ویانا برگزیده دو مسابقه نویسندگی در حوزه کودک هم هست؛ در مسابقه «هر کودک، یک نهال» در اسفند۱۴۰۱، جزو بیستنفر برتر در استان شد و در مسابقه «سفر به شاهنامه» نیز جزو دهنفر برتر بوده است. او موفقیتش را مدیون کارگاههای ادبی کانون میداند که اصول درستنوشتن را به او یاد داده است.
ویانا میگوید: بچههایی که دوست دارند درزمینه نویسندگی تبحر پیدا کنند، این کلاسها را نباید از دست بدهند. در طول سال تحصیلی هم، آمدن من به این کارگاهها تعطیل نشده و حالا که فصل تابستان و فراغت از درس است، با خیال راحت میتوانم در این دورهها که به نوشتن من خیلی کمک کرده است، شرکت کنم و امیدوارم به آرزویم که نویسندهشدن است، برسم.